Dadaistlere Alvarez ile devam edelim. İntiharın Dadaistler için "mantıklı" olduğunu söyleyen Alvarez, intiharın bir yerde "bulaşıcılığına" örnek gösterircesine Dadaistlerin intihar anlamında etkilendikleri kişinin Jacques Vache olduğunu belirtiyor. Alvarez, Vache için "her şeyden önce, yaşamını Ubu tarzı vahşi bir komedi olarak biçimlendiren zarif, çıtkırıldım , edepsiz bir zorbadır." diyor. (59)
Alvarez bütün bunları söylerken, diğer yandan Vache'nin "İstediğim zaman ölmeliyim ve yanımda birileriyle. Tek başına ölmek sıkıcı, en iyi arkadaşlarımdan biriyle ölmeyi tercih ederim" dediğini ve buna uygun bir şekilde öldüğünü ifade ediyor. Vache 23 yaşındaydı, bir otel odasında aşırı dozda afyon aldı. Afyonu ziyarete gelen iki arkadaşına da verdi ve böylece daha önce söylediklerini belgeledi: Bir intihar ve iki cinayet... Dadaistlerin yaşamları, ölümleri ve sanatları birdi ve Vache buna tipik bir örnekti. Dadaistler için intihar, sanat gibi bir "Uğraş"tı. İntihar bir uğraştı, diyor 1929 yılında intihar eden Jacque Rigaut. Rigaut yaşamına "boş bavul" diyordu. Buna uygun davranmanın yolu, başka bir deyimle bir Dada gibi yaşamanın yolu ise "bir yazar olarak yazdıklarını bitirir bitirmez yok etmekti." Rigaut ölmeden dört yıl önce Sürrealist Devrim dergisi, "İntihar bir çöz müdür?" konulu bir sempozyum düzenlemişti. Ve bu soruyu Dadaistler "evet" diye cevaplıyorlardı. Sanat ve intihar iç içeydi. Sempozyuma katılan Rene Crevel, ölümünü önceden hazırlamıştı. "Detours" adlı kitabında Crevel şöyle diyordu: "Gaz sobasının üstünde bir çaydanlık; pencereler iyice kapalı, gazı açtım; kibrit çakmayı unuttum. Kuşku duyacak bir durum yok ve tek sırdaş zaman." Crevel on bir yıl sonra yazdığı gibi öldü. Dadaistler sanatı intiharla birleştirdiler. Deli olarak tanımlandılar. Deliydiler zaten; ama deliliklerinden "acı duymayı kendilerine yasakladılar. Böylece acılarını şakaya dönüştürdüler." (60)
*dipnotlar
58-A.Alvarez, a.g.e, s. 194.59-A.Alvarez, a.g.e, s. 197.
60-A.Alvarez, a.g.e, s. 193/202.
Müslüm Yücel
Edebiyatta Ölüm ve İntihar, syf 159-160
bu şekilde giderseniz, acayip seveceğe benziyorum blogu.
YanıtlaSilgördüğün gibi, blogu zırt pırt değiştiriyor, bir kendi yazılarımla şekillendiriyorum, bir okuduğum kitaplardan alıntılarla... napacağımı şaşırdım, napacağımı bilmiyorum; fakat yorumunu görünce, bu hali daha iyi gibi geliyor.
YanıtlaSilteşekkürler.